Domowy ogródek ziołowy

O tym, że świeże zioła w kuchni to niezastąpiony składnik wielu dań wie każdy doświadczony kucharz. Taki dodatek nadaje potrawom bogaty aromat i niepowtarzalny smak. Dzięki ziołom dania prezentują się też atrakcyjnie, są bardziej kolorowe i apetyczne.

Kuchnia to jednak nie jedyne miejsce, w którym zastosowanie mogą  znaleźć  zioła. Dzięki ich cennym składnikom możemy wykorzystać je również przy produkcji domowych kosmetyków, środków czystości, odświeżaczy powietrza czy jako dekoracje wnętrz.

Jak zacząć?

Przede wszystkim należy wybrać odpowiednie miejsce, w którym będziemy zioła uprawiać. Wybór odpowiedniego stanowiska jest kluczowy dla powodzenia całego przedsięwzięcia. I tak, w związku z tym, że  większość używanych u nas ziół pochodzi z ciepłych i słonecznych rejonów świata, to miejsce które przeznaczymy na ich uprawę powinno zapewniać dostęp do dużej ilości światła dziennego, być ciepłe i przewiewne ale zaciszne. Dobrze w tym celu sprawdzi się nasłoneczniony balkon, taras czy parapet. Jeśli nie mamy takiej możliwości to doniczki z ziołami możemy też zamontować na specjalnych relingach przymocowanych do ściany, uprawiać je  w kaskadowych donicach, czy stworzyć kompozycję z kilku naczyń ustawionych na regale. Ważne tylko, aby zapewnić im odpowiednią ilość światła i wody.

Wizyta w sklepie

Aby rośliny dobrze i długo nam służyły należy podczas zakupów wybrać dobrej jakości, zdrowe i silne sadzonki. W tym celu najlepiej udać się na zakupy do centrum ogrodniczego, w którym szeroki wybór roślin pozwoli nam dobrać te gatunki, które będą nam potrzebne. Można oczywiście pokusić się o pozyskanie sadzonek z nasion, co jest tańsze, ale zdecydowanie bardziej skomplikowane i czasochłonne. Wydaje mi się jednak, że  przy tak niewielkim ogródku jest to zadanie bezcelowe. W tym miejscu muszę jeszcze wspomnieć o sadzonkach ziół dostępnych w sklepach spożywczych. Są to również zioła, z których często korzystamy w kuchni, różnią się jednak od tych wspomnianych wcześniej sposobem uprawy. Są to rośliny produkowane masowo, w warunkach szklarniowych, dzięki czemu ich wzrost został bardzo mocno przyspieszony. Efektem tego są ich delikatne, wiotkie pędy i mała odporność na dłuższe przechowywanie. Tego typu zioła są odpowiednie do szybkiej konsumpcji, choć dzięki korzeniom są bardziej trwałe niż zioła cięte. Takie sadzonki nie nadają się do uprawiania przez cały sezon,  czy nawet kilka lat.

Wybór gatunków

Wybierając rośliny musimy  zastanowić się, które z nich będą nam realnie potrzebne. Tą decyzję podejmujemy biorąc pod uwagę nasze indywidualne upodobania. Zioła mają zazwyczaj bardzo intensywny smak i zapach i nie wszystkie będą nam odpowiadały. To oczywiście może okazać się dopiero po jakimś czasie od zakupu, jeśli jednak o  roślinkę będziemy odpowiednio dbać, to z powodzeniem możemy później niechcianą sadzonkę podarować sąsiadce, w ramach zacieśniania lokalnych przyjaźni, a w jej miejsce posadzić nowe ziółko.

Sadzimy

Do uprawy ziół wybieramy pojemniki i doniczki z otworem w dnie, który zapewni odpowiednią cyrkulację powietrza i umożliwią odpływ nadmiaru wody po obfitym  podlewaniu. Dodatkowo,  w tym samym celu, należy także na dnie pojemników umieścić warstwę drenującą z kamieni,  czy keramzytu. 

Do uprawy ziół należy wybrać żyzną, lekką ziemię ogrodniczą. Najlepiej sprawdzi się workowane podłoże uniwersalne lub  przeznaczone do uprawy warzyw, zawierające naturalne odżywki.

Uprawa

Aby zioła dobrze rosły należy systematycznie zapewniać im odpowiednią ilość wody i składników odżywczych. Pamiętajmy, że zasilając rośliny przeznaczone do konsumpcji używamy tylko i wyłącznie nawozów pochodzenia naturalnego, ponieważ ich składniki zostaną pobrane przez rośliny i w końcu wylądują na naszym talerzu. Zioła nigdy  nie mogą mieć przesuszonego podłoża, ale nie lubią też zalewania. Większość ziół to rośliny jedno- lub dwuletnie dlatego raz w sezonie musimy zaopatrzyć się w nowe egzemplarze, jeśli natomiast uprawiamy rośliny wieloletnie, to należy je przynajmniej raz do roku zasilić odżywką na bazie naturalnych składników,  a w razie konieczności przesadzić lub podzielić karpę korzeniową. Rośliny użytkowe musimy też systematycznie przycinać, aby zapewnić im większe krzewienie się i odmładzanie pędów, oraz zapobiegać kwitnieniu, które hamuje wzrost. Tak więc, aby ładnie rosły musimy korzystać z ich dobrodziejstw. W tym celu warto zaopatrzyć się w ostre nożyczki kuchenne, specjalny nóż do siekania ziół i moździerz , które ułatwią nam pracę.

Najczęściej używane gatunki ziół:

Mięta

Jej wiele odmian różni się intensywnością wzrostu i mocą smaku, ale każda z nich nadaje się zarówno do zastosowań kulinarnych w daniach wytrawnych, napojach i deserach, jak również w ziołolecznictwie i kosmetyce. Ze względu na intensywny wzrost i odporność nadaje się do uprawiania i zimowania na zewnątrz.

Bazylia

Jej delikatne i aromatyczne listki nadają daniom bardzo wyrazisty smak. Może być używana  jako dodatek do dań mięsnych i warzyw. Jest roślina jednoroczną. Dobrze rośnie w pojemnikach. Ma korzystny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego 

Pietruszka

Do uprawy pojemnikowej nadają się odmiany , w których główną rolę odgrywa natka. Te delikatne drobne listki są najczęściej używane  do dekoracji i doprawiania wielu zup, sosów i zapiekanek. Jest rośliną dwuletnią, bardzo łatwą w uprawie, choć uzyskanie jej z nasion jest bardzo czasochłonne. Ma wiele właściwości leczniczych. Korzystnie wpływa na łagodzenie infekcji oraz ma zastosowanie w kosmetyce.

Szczypior

Nie dość, że nadaje daniom ciekawy, ostry smak, to jeszcze potrafi pięknie zakwitnąć, stając się ozdobą balkonowej skrzynki. Dobrze zimuje w naszym klimacie, więc nie wymaga wnoszenia pojemnika na zimę do mieszkania. Ma właściwości obniżające ciśnienie krwi i pobudzające apetyt.

Rozmaryn

Zioło idealnie nadające się do przyprawiania ryb i mięsa. Jest bardzo intensywny w smaku, więc należy go używać z umiarem. Nadaje się też do aromatyzowania oliwy. W domowym zastosowaniu nadaje się razem z lawendą do umieszczania w woreczkach zapachowych jako środek odstraszający mole.

Lubczyk

Rozrasta się dość intensywnie, dlatego nadaje się do uprawy w większych pojemnikach. Bardzo mocno wzbogaca smak zup i sosów. Jest używany  do przyprawiania zarówno dań mięsnych jak i warzywnych, a dzięki swoim właściwościom podkreślającym smak dań jest nazywany przez wielu ,,ogrodowym Maggi’’, ponieważ w smaku przypomina ten dodatek kulinarny.

Oregano

Bardzo aromatyczna przyprawa, szczególnie jeśli rośnie w ciepłym i mocno nasłonecznionym miejscu. Idealna do dań mięsnych i warzyw. Łatwa w uprawie,  idealna do suszenia. Gdy zakwitnie staje się ozdobą rabaty. Działa łagodząco na choroby układu pokarmowego i oddechowego a także łagodzi podrażnienia skóry.

Tymianek

To doskonała roślina przyprawowa stosowana w większości dań mięsnych. Jej uprawa jest bardzo łatwa, nie lubi tylko zbyt dużej ilości wody.  Dzięki zawartości silnego olejku eterycznego nadaje się też do sporządzania aromatycznych naparów. Ma właściwości antybakteryjne i jest stosowany w wielu lekach i kosmetykach.